آذری، زنجان، آثار تاریخی

آذری، زنجان، آثار تاریخی، بازار

بنای اولیۀ بازار زنجان که از دو بخش بازار بالا و بازار پایین تشکیل شده، در سال 1205 ه.ق و در زمان آقامحمدخان قاجار شروع و در دورۀ فتحعلی شاه تکمیل گردید. بازار زنجان از نظر نوع فعالیت به هشت راسته تقسیم می شود. مجموعۀ بازار از نظر تولید و عرضه کالا و خدمات مهم ترین مرکزی اقتصادی و تجاری شهر محسوب می شده است.

ملّازاده، محمّدی، 119 : 1379

آذری، زنجان، آثار تاریخی، پل حاج سید محمّد

این پل از ساخته های دورۀ قاجار می باشد که بر روی رودخانۀ زنجان رود، در مسیر زنجان به همدان احداث شده است. پل حاج سید محمّد دارای طول 195 متر، عرض 5/6 متر، سه دهانۀ بزرگ و دو دهانۀ کوچک بر روی پایه های سنگی با طاق های جناغی است.

مجله آگاهینامه، شماره 26، ص 11

آذری، زنجان، آثار تاریخی، پل سردار

این پل که به پل «سردار اسعدالدوله» مشهور است، در دورۀ قاجاریه بر روی رودخانۀ زنجان رود احداث شده است. طول پل حدود 5/79 متر و عرض آن 6/4 متر می باشد و سه دهانه با طاق های جناغی دارد، که دهانۀ میانی بزرگتر است. این پل دارای تزئینات کاشی و آجر در نمای شرقی است.

ملّازاده، محمّدی، 120 : 1379

آذری، زنجان، آثار تاریخی، پل میربهاالدّین

پل میربها الدّین مربوط به دورۀ قاجار بوده و بر روی رودخانۀ زنجان رود احداث شده است. پل دارای طولی حدود 100 متر، عرض 7/6 متر و سه دهانه با طاق جناغی است. پایه های پل از سنگ های تراشیده و ملات آهک ساخته شده است. این پل به «پل کهنه» نیز مشهور است.

مجله آگاهینامه، شماره 27، ص 6

آذری، زنجان، آثار تاریخی، حمام حاجی داداش

حمام حاجی داداش در دورۀ قاجاریه، در بازار میوه فروش های زنجان ساخته شده است و مشتمل بر ورودی، هشتی، رختکن و گرمخانه است. مصالح ساختمان اصلی به کار رفته در بنا آجر بوده است. پوشش بنا طاق و گنبد است.

ثبوتی، 41 : 1370

آذری، زنجان، آثار تاریخی، حمام قیصریه

این حمام که متعلق به دورۀ قاجاریه می باشد، در بازار قیصریه زنجان واقع شده و دارای ورودی، هشتی، رخت کن و  گرمابه است. مصالح ساختمانی به کار رفته در بنا آجر بوده است و پوشش بنا طاق و گنبد است.

ثبوتی، 217 : 1370

آذری، زنجان، آثار تاریخی، حمام میربها

حمام میربها در راستای بازار زنجان (بازار پایین) واقع شده است و متعلق به دورۀ قاجاریه می باشد. این بنا در سطحی پایین تر از سطح معابر ساخته شده و مشتمل بر ورودی، هشتی، رخت کن و گرمابه است. پوشش بنا طاق و گنبد، و مصالح اصلی آن آجر است.

ثبوتی، 217 : 1370

آذری، زنجان، آثار تاریخی، رختشویخانه

این بنا از مجموعه های قابل توجه و عام المنفعه شهر زنجان است که در دورۀ قاجار بنا شده و شامل قسمت های حیاط، مخزن آب و فضای شستشو می باشد. بنای مخزن تا ارتفاع 4 متری دارای اندود ساروج است و فضای شستشو دارای پوشش طاق و تویزه و یک ردیف ستون سنگی است. این بنا به ثبت تاریخی رسیده و هم اکنون موزه مردم شناسی است.

بناهای تاریخی در پناه قانون، 197 : 1376

آذری، زنجان، آثار تاریخی، کاروانسرای سرچم

کاروانسرای سرچم از ساخته های دورۀ ایلخانی در مسیر جادۀ زنجان به میانه به شمار می رود. این بنا به شکل چهار ایوانه و از آجر و سنگ ساخته شده است و دارای حجاری های زیبایی می باشد.

کیانی، ولفرام کلایس، 463 : 1373

آذری، زنجان، آثار تاریخی، گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه که بنایی از قرن هشتم هجری می باشد، مقبره سلطان محمدخدابنده (اولجاتیو) ایلخانی بوده، و بنایی هشت ضلعی است. گنبد مقبره از نوع دوپوش پیوسته است و هشت مناره بر هشت گوشۀ بنا قرار گرفته است. شهر سلطانیه در آغاز قرن هشتم توسط ارغون، از شاهان ایلخانی احداث شد.

کیانی، 74- 71 : 1385

آذری، زنجان، آثار تاریخی، مسجد آقاشیخ فتح ا. . .

این بنا در سال 1298 ه.ق در زنجان احداث گردیده و از نوع مساجد شبستانی می باشد، که دارای دو شبستان زنانه و مردانه است.

ثبوتی، 223 : 1370

آذری، زنجان، آثار تاریخی، مسجد جامع

این مسجد که از بناهای ارزشمند زنجان است، در بین سال های 1240 تا 1242 ه.ق توسط حاکم زنجان، عبدالله میرزا دارا، احداث شده است. پلان بنا چهار ایوانی بوده و دارای سردر ورودی، صحن، ایوان ها، حجره ها، گنبدخانه و شبستان های ستون دارا است. این مسجد بعنوان مدرسۀ دینی نیز مورد استفاده است و در سالهای اخیر مورد مرمت واقع شده است.

ثبوتی، 132- 124 : 1371

آذری، زنجان، آثار تاریخی، مسجد چهل ستون

مسجد چهل ستون زنجان در سال 1284 ه.ق  ساخته شده، و دارای پلان شبستانی با صحن بیرونی است. در اطراف صحن مسجد حجره هایی برای تدریس علوم دینی قرار داده شده است.

ملّازاده، 151 : 1379

آذری، زنجان، آثار تاریخی، مسجد خانم

این مسجد از آثار دورۀ قاجاریه محسوب می شود که در سال 1280 ه.ق بنا گردیده است. بنای مسجد مشتمل بر سردر ورودی با دو منارۀ کوتاه، صحن، شبستان تابستانی و زمستانی، حجره های متعدد، و تزئینات کاشی کاری و گچ بری است.

ملّازاده، 151 : 1379

آذری، زنجان، آثار تاریخی، مسجد شیخ فیاض

این مسجد در دورۀ قاجار و در سال 1283 ه.ق ساخته شده است. بنای مسجد متشکل از دو شبستان مرتبط بهم است. این بنا فاقد صحن می باشد.

ملّازاده، 152 : 1379

آذری، زنجان، آثار تاریخی، مسجد میرزایی

این بنا مربوط به اواخر دورۀ صفوی و اوایل دورۀ قاجار است و شامل صحن مرکزی و دو شبستان با حیاط است. پلان مسجد به شکل چهار ایوانی است و در اطراف صحن حجره هایی قرار دارد. طرفین ایوان های چهارگانه با کاشی های خشتی مزین شده است.

ملّازاده، 152 : 1379

آذری، زنجان، آثار تاریخی، مسجد نجفی

مسجد نجفی زنجان دارای صحن، شبستان و حجره هایی در گرداگرد صحن است. بنا دارای دو شبستان است: اولی دارای سه ردیف طاق از نوع قوس های پنج او هفت است و دومی که به چهار محراب معروف است از شبستان اول متأخرتر است. این بنا تقلید ناقصی از مساجد چهار ایوانی است.

ملّازاده، 152 : 1379

آذری، زنجان، آثار تاریخی، مسجد و مدرسۀ ملا

این مجموعه در دورۀ قاجار و در حدود سال 1256 ه.ق ساخته شده است. بنای مسجد دارای صحنی در میان شبستان و حجراتی دو طبقه در اطراف آن است.

ملّازاده، 152 : 1379

آذری، زنجان، آثار تاریخی، مقبره چلبی اوغلو

این بنا که در جنوب غربی سلطانیه واقع شده است، آرامگاه و خانقاهی از قرن هشتم هجری است که مدفن عارف چلبی (نوۀ مولانا) می باشد. مصالح اصلی مجموعه سنگ لاشه و ساروج است. خانقاه دارای صحنی مرکزی است که احتمالاً برای مراسم سماع درنظر گرفته شده است.

تقوی، رضایی، 35-34 : 1388