بلوچ، گزو (خاش)، بزرگان

بلوچ، گزو (خاش)، بزرگان، سردار خان محمد شهنوازی

در سال 1300 در روستای گزو از توابع بخش مرکزی شهرستان خاش در خانه سردار خوبیار خان کودکی دیده به جهان گشود. در همان اوان جوانی، چنان از عهده وظایف خویش برآمد که جانشینی سردار خوبیار خان و زعامت ایل یارمحمد زهی را از آن خویش ساخت و به سردارخان محمد معروف گشت. خان محمد نام ایشان نیست بلکه شهرت و لقب ایشان در میان اقوام بلوچ است. در خرداد 1358 مسئولین به علت عدم شناخت و تعریف دقیق از واژه خان در سرحد همان برخوردی که با خوانین و بازماندگان رژیم پهلوی شده بود با سردار خان محمّد شهنوازی و فرزندان وی شد که نتیجه آن هجرت از وطن و اسکان ایشان در راجه گردید. با عفو امام خمینی در سال 1368 به ایران بازگشتند. در سال 1381 به علت نارسایی کلیوی زمین گیر شد و فرزند ارشدش حاج خوبیار مسائل قوم یارمحمد زهی را پیگیری می گیرد سرانجام در سال 1385 درگذشت.

کرد، 137- 131: 1386

بلوچ، گزو (خاش)، بزرگان، سردار خوبیارخان یارمحمد زهی

در سال 1273 ه.ش در روستای گزّو دیده به جهان گشود. پدرش شهسوارخان یارمحمد زهی بود. پس از شهادت پدرش سرداری قوم یارمحمد زهی بدو سپرده شد. در رژیم پهلوی علیه نظامیان مستتر در خاش جنگید. در زمان پدرش با انگلیسی ها درگیر شد. در دوره پهلوی پس از وفات پدرش در محور میرجاوه – خاش در آبادی به نام تیاب عده ای نظامی را کشت. پاسگاه گزّو توسط ایل اش خلع سلاح شد. پس از این برای مذاکره به تهران آمد و مورد عفو قرارگرفت. از آن به بعد طایفه یارمحمد زهی به شهنوازی تغییر نام داد. از وی خواسته شد در امنیت جنوب کرمان، شرق هرمزگان مکّران و مرزهای شرقی بلوچستان با نیروهای دولتی همکاری نماید. به سبب این مشارکت اکثر یاغیان و چپاولگران اموال مردم به دست توانایش نابود شدند. سرانجام در سال 1336 دار فانی را وداع گفت.

کرد، 276- 274: 1386

بلوچ، گزو (خاش)، بزرگان، ملّا ملکشاه کنگوزهی

او رهبر دینی مدافعان سرحد بود و در سال 1352 ه.ق در روستای گزّو دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را نزد پدر فرا گرفت و برای طی مدارج علمی عازم هند شد و از مدارس وابسته به دارالعلوم دیوبند کسب فیض نمود. در روستای گزو مکتبی تأسیس نمود. در نبرد ایل محمدزهی و گمشادزهی با نیروهای انگلیسی با تهییج و ترغیب مردم به جنگ با استعمار انگلیس نقش بسزایی داشت.

کرد، 199- 198: 1386