بندری، جزیره کیش، پیشینه تاریخی
در سفرنامه نظری به ایران و خلیج فارس آمده است: «پس از آنکه جزیره دلمه اهمیت و موقعیت خود را از دست داد، جزیره کیش از حیث داد و ستد مروارید، مقام خاصی را دارا گردید. در فصل تابستان به واسطه صید مروارید بر نفوس این جزیره افزوده میشود. مردمش اکثر تنگدست و فقیر هستند. جزیره گیس در پیش ابواب جمعی و جزء املاک خالصه قوام الملک شیرازی بوده، بعد آنکه میرزا علی خان قوام الملک شیرازی بوده، بعد از آنکه میرزا علی خان قوام الملک، معروف به لنک قلعه طبر را در فارس فتح نمود و اشرار را شکست داد، ناصر الدین شاه به پاس این حسن خدمت، جزیره کیش را به قوام الملک بخشید و او هر ساله هشت هزار ریال مالیات از بخشدار آنجا دریافت میکرد. بعد ها این جزیره را به محمدرضا سطوه الممالک، حکمران ناحیه بستک و جهانگیره در مقابل 25 هزار تومان فروخت.
در تاریخ خلیج فارس نام این جزیره مشهور است و جمال الدین ابوالفتح معروف به ابن مجاور در تاریخ منتصری مینویسد: «کیش شهری است بزرگ و حصاری دور آن کشیده شده، بازرگانان انواع پارچه های ابریشمی و کتانی و حبوبات به این جزیره وارد می کنند و در مقابل مروارید، خریداری می نمایند. در این جزیره، نخلستان و خرمای فراوان وجود دارد. خانه ها عموما دارای چند طبقه است. اهالی آنجا از منسوجات بافت مراکش لباس می پوشند و گوشه دستار خود را آویزان می کنند».
ابن بلخی مورخ عرب می نویسد: «جزیره کیش را جانشین شهر سیراف که اکنون بندر طاهری است می داند و می گوید شهر قدیم کیش در سمت شمالی این جزیره واقع شده و تپه های زیادی از خانه های آن و ستون های سنگی در اطراف آن اکنون باقی مانده است و حکمران این جزیره در سواحل عمان و خلیج فارس، فرمانروایی داشته و کشتی های تجارتی که میان هندوستان و خلیج فارس رفت و آمد داشتند در این جزیره توقف می کردند و تا اواخر قرن جهارده هجری جزیره کیش شهرت زیادی دارا بوده و بعدها این جزیره رو به ویرانی گذارد و جزیره هرمز رو به ترقی و آبادی نهاد».
ابن یاقوت مورخ دیگر می نویسد: «در قرن 13 هجری، کیش شهری آباد، دارای خانه های قشنگ و عمارات عالی که اطراف آن، باغ ها احاطه نموده و چند آب انبار بزرگ برای ذخیره آب باران و پنج بازار معمور و مردمش صید مروارید می کردند و جمعیت زیادی در آنجا سکونت داشتند».
بنیامین از اهالی تودلا می نویسد: «جزیره کیش بازار تجارتی مهمی به شمار می رود و بازرگانان هندی، یمنی و ایرانی انواع پارچه های ابریشمی و ریسمانی و پنبه و حبوبات و مقدار زیاد ادویه وارد کیش می کنند و فرماندار این جزیره، به واسطه نیروی دریایی که دارد، امرای هندوستان او را تکریم و احترام می نمایند و کلیه جزایر مجاور، در تحت حکومت فرماندار کیش می باشد. در اینجا چند نفر را ملاقات نمودم که در حکمت و ادبیات تبحری کامل دارا بودند».»
نوری زاده بوشهری، 100: 1324
تهران،بزرگراه شهید چمران بلواردانشجو،دانشگاه شهید بهشتی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی
طراحی شده با افتخار توسط آژانس توسعه کسب و کار پرواز
