خوزی، اهواز، آثار باستانی

خوزی، اهواز، آثار باستانی، گورستان زرتشتیان

در کوهستان شرق اهواز دخمه هایی در دل کوه تراشیده شده اند که مدفن زرتشتیان اهواز در دوران پیش از اسلام بوده است. وضع موجود دخمه ها چنین می نماید که آن ها ابتدا معبد بوده اند و بعدها مدفن مردگان شده اند. نظیر این دخمه ها در کوه های رامهرمز، شوشتر و . . . دیده می شود.

افشار 287: 1373

خوزی، اهواز، آثار باستانی، سد شادروان

سد شادروان که امروزه بقایای بسیار اندکی از آن باقی مانده، در گذشته بر روی رودخانۀ کارون واقع بوده است. سد شادوران در دورۀ ساسانی با قطعات سنگهای حجاری شده، بر شالوده ای از صخره های طبیعی ساخته شده است.

اقتداری،  716-715: 1375

خوزی، اهواز، آثار باستانی، سد قدیم اهواز

شادروان یا سد قدیم اهواز انکی پایین تر از شهر اهواز روی سنگ های بسته رود کارون (دجیل) ساخته شده بود که آب کارون پشت آن انباشته می شد و جریان آب از طریق سد دریچه آن به وسیله نهرهایی اراضی و کشتزارهای کرانه های چپ و راست رودخانه را آبیاری می کرد.

تاریخ شکستن شادروان اهواز هر چند در جایی دقیق نوشته نشده ولی می توان آن را در میانه نیمه آخر سده 5 تا نیمه اول سده 6 هـ .ق دانست. سرن (توربین) آن ها با فشار ریزش آب از شادروان می گردیده و با آن ها در جوی هایی کومش مانند آب می ریخته اند تا از آن راه به باغچه های شهر خوزستان بازار و «هرمزداردشیر» که کوی شمالی شهر اهواز کهن بوده برسد. کوی هرمزداردشیر در شمال کانال کارشناسان افتاده بوده است. این چرخاب ها تا ساده 4 هـ .ق (11م.) کار می کرده است.

افشار 286: 1373

خوزی، اهواز، آثار باستانی، ویرانه های شهر قدیم اهواز

در دوره عیلامیان در نزدیکی اهواز کنونی، شهری به نام اوکسین برپا بوده که با اهواز قدیم تطبیق می کرده است. بنابراین می توان گفت که نخستین بانیان شهر اهواز، عیلامیان بوده اند. این شهر بعدها خراب شد و اشکانیان آن را تجدید بنا کردند و پس از آن ویران شد و اردشیر بابکان آن را از نو ساخت.

شهر قدیم اهواز، که اهواز امروزی به جای آن بنا شده است، در زمان ساسانیان «هرمز اردشیر» و «هوجستان واجار» (خوزستان بازار) نامیده می شد. آثار به دست آمده در پیرامون شهر اهواز کنونی، به دوره ساسانیان تعلق دارند. برخی بانی شهر اهواز قدیم را اردشیر بابکان می دانند و عده ای بنای آن را به شاپور نسبت می دهند.

افشار 286-285: 1373