خوزی، دزفول، مذهب

خوزی، دزفول، مذهب، بقعه سبز قبا

بقعه سبز قبا در خیابان پهلوی سابق دزفول قرار دارد بنای آن نوسازی شده و اثر قدیمی در آن دیده نمی شود. یک برگ شجره نامه در دفتر بقعه وجود دارد که بنا به روایت سیّد نعمت الله شوشتری مولف کتاب المجموعه، صاحب بقعه را برادر حضرت امام رضا(ع) خوانده است. ساختمان بقعه با گنبد خیاری از آثار دوره سلجوقی و تیموری بوده است.

افشار، 346: 1373

خوزی، دزفول، مذهب، بقعه سوار غیب

بقعه سوار غیب در پانصدمتری سمت چپ جاده دزفول – صفی آباد واقع است. گنبد آن شلمجی و سفید ساده است. در پیرامون بقعه گورستانی وجود دارد که نوع آجر چینی برای پوشش گورها به خصوص آثار قبرهای پلکانی آن از نوع گورهای اوایل اسلام است.

افشار، 345: 1373

خوزی، دزفول، مذهب، بقعه شاه رکن الدین

«بقعه سیدعلی فرزند سیدبهاء الدین، معروف به شاه رکن الدین، در حمله صحرا بدر مشرقی دزفول در محل مرتفعی واقع است. ورودی جنوبی آن دارای پلکان، خواجه نشین و طاق نمایی است که بر بالای آن دو گلدسته قرار دارند.

تاریخ 1381 هـ .ق که در طاق نما نوشته شده، تاریخ آخرین تعمیر بقعه است. محوطه کنونی شاه رکن الدین حدود 3845 مترمربع مساحت دارد. گنبدی نیلگون دارد و از دو قسمت بنای اصلی و ایوان ها و ساختمان های دو طبقه تشکیل شده است.

بنای اصلی بقعه ظاهراً در زمان تیموریان و در زمان سلطنت شاهرخ میرزا فرزند تیمور، به دستور پیرزاده محمّد نوه امیرتیمور و فرزند عمر شیخ، احداث شده است. بنای اصلی 33/10 متر طول و 53/9 متر عرض دارد. محوطه داخلی حرم 36 مترمربع است، که ضریح در وسط آن قرار دارد در وسط این محوطه قبر شاه رکن الدین واقع است. در گذشته، روی قبر با سنگ تراش سیلیسی پوشیده شده بود. ولی در سال 1355 هـ. ش سنگ قبر با موزاییک مخصوص مفروش شد. محوطه حرم حدود 9 متر از کف ارتفاع دارد و به صورت گچبری های گلفهشنگ ساخته شده و از طریق چهار نورگیر روشن می شود.

ضریح آن قبلاً چوبی بوده، که نمونه ای است از تأثیر هنر دوره صفویه یا قبل از آن. ولی بعدها آهنی شد. ضریح کنونی توسط صنعتگران ماهر اصفهانی از طلا و نقره ساخته شده است.

بقعه و بارگاه اولیه از دو نوع آجر قرمزرنگ، و ساختمان بنای اصلی آن نیز از آجر بنا شده است. گنبد کنونی شاه رکن الدین از زمان شاهرخ میرزا تیموری تاکنون چهار بار تعمیر و تغییر یافته است. ظاهراً تقسیم گنبد به 12 ترک در زمان صفویه انجام شده و قبلاً ساده بوده است. در سال های 1343، 1379، 1397 هـ .ق تعمیر و تغییر یافته است.

افشار، 349: 1373

خوزی، دزفول، مذهب، بقعه مقوم

بقعه مقوم در جنوب غربی شهر دزفول و در 100 متری جاده کویتون – صفی آباد قرار دارد. مولف تذکره الاخبار و مجمع الابرار از این بقعه یاد کرده و آن را به نام بقعه مقام علی ثبت کرده است. بنا آجری و پی های قطور آن متأثر از معماری سلجوقی و اوایل دوران صفویه است. در سال 1180 هـ .ق تعمیر و ترمیم شده است.

افشار، 345-344: 1373

خوزی، دزفول، مذهب، بقعه ها و زیارتگاه ها

«شاه خراسون، جابر، علی سه به سر یا پیرسله به سر، امام رضا دیمی، امیرکن، علی ادوس او، پیرنظر، باخرقیل، پیرجش، علی مالک، علمدار، پیرزنگی، سیدصبر، دلدل علی، بوالعلا، سیدمحمید (سیدمحمود)، شیخ سماعیل، بیت گزیده خاتون، شیخ اکبر زرین کلا، بایوسف، کاشفیه (میرصدرالدین)، عباس علی، داعی، پیر روبن، ابوالفضل، و امام رضا».

افشار، 350-349: 1373