فارس، اصفهان، بزرگان (پ)

فارس، اصفهان، بزرگان، پرتو

میرزا علی رضا معروف به آقاجان، از اهالی لنجان، شاعر و ادیب خطاط و خوشنویس بود و خط نسخ را در کمال استادی می نوشت. دیوان اشعارش به طبع رسیده است.

مهدوی، 398 : 1384

فارس، اصفهان، بزرگان، پیر بکران

لفظ پیر در لغت به معانی: کسی که دارای سنّ زیاد باشد، از کار افتاده، رهبر، رهنما، آمده ست. در کتاب برهان قاطع گوید: «پیره بر وزن خیره، خلیفه و جانشین و مشایخ و ارباب طریقت خانقاه باشند، بنابراین، لفظ پیره با های غیرملفوظ که بعداً محذوف شده به معنی مرشد طریقت و مشایخ صوفیّه می باشد، و در قرن هفتم و هشتم، این لقب بیشتر رواج داشته، و جمعی از عرفای اصفهان بدین شهرت معروفند».

در شش فرسنگی شهر اصفهان در دهکده ای که به نام پیر بکران معروف است قبری است منسوب به محمدبن بکران که در سال 703 ه.ق درگذشت و از اقطاب و مشایخ صوفیه عالم و فاضل بود و در همین محل خانقاه داشته و تدریس علوم ظهر و باطن می نمود و پس از فوتش یکی از مریدان او جهت وی صحن و گنبد و ایوانی بنا نهاده که از حیث کاشیکاری و گچبری ممتاز است.

شرح حال عارف مزبور مانند بسیاری دیگر از عرفا مجهول است. در پای یکی از ستون ها تخته سنگی است که بر روی آن جای سم اسبی دیده می شود که عوام آن را جای پای دُلُدل گویند و عدّه ای آن را جای پای اسب الیاس گویند و معتقدند که حضرت الیاس پیغمبر از این محل به آسمان عروج نموده است. از امتیازات این بقعه و بارگاه آن است که چون در ادوار مختلف درآن تعمیر و بنایی شده است، در آن هم، نام خلفای اربعه دیده می شود و هم نام و اسامی معصومین چهارده گانه. این مقبره در مجاورت قبرستان قدیمی یهودیان اصفهان و یکی از مقابر مقدسۀ آنان به نام استرخاتون قرار دارد.

نام عدّه ای دیگر از پیران: 1- پیر پاره دور، در محلۀ جویباره، 2- پیر پرنده. در حدود کوچه نمکی، در یکی از خانه ها، قبرش هنوز باقی است. 3- پیرجمالی، در اردستان، 4- پیر حاجات: در مزرعۀ اله آباد نزدیک قریۀ دیزبچه و نکوآباد لنجان، 5- پیرسلیمان، از معاصرین نصرآبادی، و از شاگردان آخوند نصیرا بوده است. 6- پیرعنایت، در قریۀ دستگرد خیار، 7- پیرمحمد، در اراضی جوزدان، 8- پیرمرتضی علی، در اردستان، 9- پیرمحمود (سلطان محمود) در راوشن، بین نائین و اصفهان و غیره.

مهدوی، 401- 398 : 1384