فارس، ری، بازی ها، آسیاب بچرخ
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
گروه سنی: کودکان
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان دستهای یکدیگر را گرفته و دایره وار می ایستند. یکی از بازیکنان فرمان داده و می گوید: «آسیاب بچرخ». بازیکنان با سرعت زیاد می چرخند تا اینکه سرشان گچ رفته و بر زمین بیفتند.
قزل ایاغ، 134 : 1379
فارس، ری، بازی ها، آسیاب بشین
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان دست یکدیگر راگرفته و دایره وار می ایستند. یکی از آنها استاد شده و خطاب به بازیکنان می گوید: آسیاب بشین. آنگاه همگی نشسته و می گویند: «می شینم» بعد از آن هر بار استاد می گوید: «جون خاله جون» یا «جون عمه جون» همگی می گویند: «پا نمی شم» و زمانی که استاد می گوید: «چون چمدون» همگی می گویند: «پا میشم» و بعد بلند می شوند. دوباره استاد آنها را مورد خطاب قرار داده و می گوید: «آسیاب قلیان بکش» آنگاه همگی قلیان کشیه و در واقع ادای قلیان کشیدن را در می آوردند. سپس استاد می گوید: «آسیاب بخواب، و همگی خود را کج می کنند و در آخر استاد می گوید: «آسیاب بچرخ»، که همگی دست یکدیگر را گرفته و دور خود می چرخند و بازی پایان می گیرد.
قزل ایاغ، 134 : 1379
فارس، ری، بازی ها، اینجا بذارم گربه می بره
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
اشیاء: یک عدد سنگ به عنوان ظرف شیر
محل اجرا: فضای باز
نقشها: مادر، دختر، گربه
نحوه بازی: بازیکنان دست یکدیگر را گرفته و به شکل دایره می ایستند. یکی از آنها که در نقش زن بازی می کند. به طرف یکی از بازیکنان که ظاهراً دختر اوست، آمده و به او می گوید: «ننه جان، من می خواهم به حمام بروم و مقداری شیر از گوسفندها دوشیده ام، آن را یک جایی گذار که گربه نبره» و پس از آن رهسپار حمام می شود. دختر سنگی را به عنوان ظرف شیر برداشته و از جلوی یکایک بازیکنان رد می شود و سنگ را روی شانه و سر یک یک افراد گذاشته و می گوید: «اینجا بذارم گربه می برد» بقیه هم یکصدا می گویند: «دوش دوش» به همین صورت دختر دور بازیکنان گشته و سنگ را روی سر یا شانۀ یکی قرار میدهد و از جمع آنها دور می شود. یکی از بازیکنان که در نقش گربه است پس از دور شدن دختر سنگ را برداشته و فرار میکند. فرار گربه، دختر را متوجه کرده و بقیه بازیکنان به اتفاق او، گربه را تعقیب کرده و ظرف شیر را از او می گیرند و در صورت تمایل بازی را از نو آغاز می کنند.
قزل ایاغ، 140 : 1379
فارس، ری، بازی ها، باقالی به چند من
نام دیگر بازی: توقلی به چند من
تعداد: بیش از 8 نفر
جنس: هر دو
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و هر گروه یک نفر را به عنوان استاد انتخاب می کنند. دو استاد در کنار هم می نشینند و دو گروه در چند قدمی آنها رو به روی هم می ایستند. آنگاه دو استاد، پنهان از دو گروه، رقمی را بین خود توافق می کنند (مثلاً 25 من). سپس، یکی از آن دو رو به یاران دو گروه کرده می گوید: «لب لب من، لب لب تو، با قالی به چند من؟» یک نفر از بازیکنان رقمی را حدس زده و نام می برد. اگر این رقم بالاتر یا پایین تر از عدد تعیین شده باشد، استاد ها برای راهنمایی می گویند: «پایین» یا «بالا» این ارقام آن قدر پایین و بالا می روند تا یکی از بازیکنان رقم قراردادی را بگوید. این بازیکن متعلق به هر گروه که باشد، آن گروه برنده است و استادشان روبه گروه دیگر کرده می گوید: «کول کول تو» با گفتن این عبارت، گروه برنده بر کول گروه بازنده سوار شده و تا جایی مشخص کولی می گیرد.
قزل ایاغ، 141 : 1379
فارس، ری، بازی ها، بامبک
نام دیگر بازی: زی یک
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
اشیاء: یک عدد توپ کوچک
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: اولین بازیکن از جمع بازیکنان پیش آمده و دو زانو روی زمین می نشیند. توپی را که قطر آن حدود ده سانتیمتر است، در دست گرفته و آن را به زمین می زند. توپ پس از برخورد به زمین بالا آمده و بازیکن با ضربات کف دست خود، آن را دوباره به زمین می زند و ضربات را ادامه میدهد تا زمانی که توپ از دستش رها شده و ضربات قطع گردد. پس از آن یک یک بازیکنان مهارت خود را می آزمایند. بازیکنی که تعداد ضربات او بیش از دیگران باشد، برندۀ بازی شناخته می شود. در این بازی هر ضربۀ توپ را یک «زی یک» می نامند.
قزل ایاغ، 141 : 1379
فارس، ری، بازی ها، پنج دوک
تعداد: یک گروه 3 – 5 نفر
جنس: پسران
اشیاء: 5 قطعه سنگ به اندازۀ تخم مرغ به نام «دوک» (به تعداد بازیکنان) یک تکه آجر به نام «لپر» (به تعداد)
گروه سنی: کمتر از 15 سال
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: هر یک از بازیکنان 5 قطعه سنگ (دوک) خود را به شکل کله قند روی هم می چینند. آنگاه به شیوۀ تر یا خشک، نوبت بازی افراد را مشخص می کنند. اولین بازیکن در چهار قدمی دوک ها ایستاده و لپر خود را با هدف انداختن دوک ها پرتاب می کند. اگر لپر به دوک ها نخورد، نوبت به نفر بعدی می رسد و در صورت اصابت به دوک ها، هر دوکی که از جایگاه خود حدود پنج پی (پنج برابر طول پا) تغییر مکان یافته باشد، متعلق به زنندۀ لپر خواهد بود که پس از برداشتن آنها، بازی خود را ادامه می دهد یعنی مجدداً با لپر خود به دوک ها می زند، تا زمانی که دیگر نتواند لپری را ببرد. آنگاه نوبت به افراد بعدی می رسد و بازی را آن قدر ادامه میدهند تا هر کس لااقل پنج دوک برده باشد. اگر بازیکنی کمتر از آن برده باشد. برندۀ بازی باید به تعداد دوک های کسری او، به او اردنگ بزند.
قزل ایاغ، 143 : 1379
فارس، ری، بازی ها، پنجره
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان دو نفر را از میان خود انتخاب می کنند. این دو نفر در مقابل هم نشسته و کف پاهای خود را به یکدیگر می چسبانند، طوری که کف پاها بر زمین عمود باشد. سپس بقیه بازیکنان از روی پای آنها پرش می کنند. بار دوم یکی از بازیکنان نشسته یک پای خود را به طور عمودی روی پای دیگری می گذارد و دوباره بازیکنان از روی آن می پرند. در این مرحله هر بار یک پا اضافه می شود، یعنی سه بار پرش از روی پاها انجام می شود. در مرحلۀ بعدی هر بار یکی از دو نفر پنجه های خود را باز کرده و آن را روی کف پاها می گذارد. در این مرحله نیز بازیکنان چهار بار پرش می کنند. اگر هر یک از بازیکنان به هنگام پرش به دست یا پای افراد نشسته که در واقع بادست و پای خود چیزی شبیه پنجره درست کرده اند، بزند، سوخته است و بازی از نو تکرار می شود.
قزل ایاغ، 143 : 1379
فارس، ری، بازی ها، چال مال خدا
نام دیگر بازی: ململی شاه
تعداد: 5 – 6 نفر
جنس: اغلب پسران
اشیاء: یک عدد توپ
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: هر یک از بازیکنان چالۀ کوچکی به شعاع حدود 5 سانتیمتر برای خود می کنند. یک چالۀ نسبتاً بزرگتری هم به نام «چالۀ خدا» یا «چالۀ شاه» می کنند. از میان بازیکنان یک نفر به عنوان «مرد خدا» انتخاب می شود، در فاصلۀ چهار قدمی از چاله ها می ایستد و توپ را به طرف چاله ها می اندازد. توپ به داخل هر چاله ای که رفت، صاحب چاله جلو آمده و می ایستد. مرد خدا دوباره توپ را رها می کند. صاحب چالۀ دوم نیز جلو می آید. حال نفر اول سوار بر نفر دوم می شود و او با همان حالت خمیده توپ را به طرف چاله می غلتاند. توپ داخل هر چاله ای که افتاد، صاحب چاله سوار توپ انداز (نفر دوم) شده و نفراول پیاده می شود. توپ اندازه سعی می کند توپ را به داخل چالۀ خود یا چالۀ «مرد خدا» بیندازد. اگر در چالۀ خود انداخت که جای دو نفر عوض می شود و اینبار خود سواره می گردد. ولی اگر در خانۀ خدا انداخت همۀ بازیکنان از او فرار می کنند و او هم توپ را برداشته و سعی می کند آن را به پشت یکی از افراد بزند. در این صورت خورندۀ توپ، خم می شود و کولی می دهد. در صورت تمایل بازی را دوباره آغاز می کنند.
قزل ایاغ، 148 : 1379
فارس، ری، بازی ها، چرخک
نام دیگر: گردو
تعداد: 2 نفر یا گروهی
جنس: هر دو
اشیاء: یک عدد توپ
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: اولین بازیکن توپ را برداشته و آن را محکم به زمین می زند. توپ بر اثر برخورد با زمین بالا می آید، زنندۀ توپ در فاصلۀ بالا آمدن توپ، یک و به دور خود می گردد و دوباره ضربه ای دیگر به توپ می زند و بار دیگر به دور خود می چرخد. این کار را تا زمانی که سرش گیچ برود و یا توپ از دستش رها شود، ادامه می دهد. آن گاه نوبت به بازیکن بعدی می رسد. به همین ترتیب همۀ بازیکنان گردو می زنند. در پایان فردی که بیش از همه گردو (توپ) زده، برندۀ بازی خواهد بود.
قزل ایاغ، 149 : 1379
فارس، ری، بازی ها، چوب توپ
نام دیگر بازی: توپ چوب
تعداد: بیش از 6 نفر
جنس: اغلب پسران
اشیاء: یک عدد توپ، یک عدد چوب
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: ابتدا یک نفر به نام «مرد خدا» انتخاب و بقیه به دو گروه مساوی تقسیم می شوند که هر گروه یک استاد نیز دارد. به طریق «شیر یا خط» و یا «تر و خشک» دستۀ بالا و دستۀ پایین را تعیین می کنند و در 30 – 40 قدمی محلی که گروه بالا قرار گرفته، نقطه ای را به نام «مرّ» مشخص و باز را آغاز می کنند. مرد خدا توپ را بالا می اندازد و یکی از افراد دستۀ بالا با چوب ضربۀ محکمی به آن می زند و در حالی که چوب را رها کرده است با سرعت هر چه تمامتر به طرف مره می رود. یاران دستۀ پایین توپ را برداشته و آن را دست به دست می گردانند، تا در موقعیت مناسب به بازیکنی که به طرف مره می رود، بزنند … اگر توپ به این بازیکن اصابت کند که جای دو گروه عوض می شود، ولی اگر توپ به هدف نخورد و دونده بتواند خود را به مره برساند، به جایگاه خود برگشته و دوباره توپ را می زند و تا زمانی که بتواند با چوب خود ضربه ای به توپ بزند، بازی اش را ادامه میدهد و در غیر اینصورت سوخته و بازیکن دیگری جای او را می گیرد.
قزل ایاغ، 150 : 1379
فارس، ری، بازی ها، چه رنگ چه رنگ
تعداد: بیش از 5 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: یک عدد کمربند
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: یک نفر به عنوان استاد انتخاب می شودو در کنار دیوار سرپا می نشیند و کمربندی را به دست می گیرد. او اسمی را در ذهن خود انتخاب می کند و از بازیکنان می خواهد که یک یک برای پاسخ گفتن به جلو بیایند. اولین نفر با اعلام استاد سر کمربند را گرفته و چنین میگوید: «چه رنگ چه رنگ؟». استاد می گوید: «اسب چه رنگ؟» حال بازیکن باید نامی را که استاد انتخاب کرده، حدس بزند. اگر اشتباه بگوید، نوبت به نفر بعدی می رسد که جلو آمده و کمربند را بگیرد. بدین ترتیب همۀ بازیکنان یک یا چندین بار جلو آمده و نام مورد نظر خود را می گویند. به محض گفتن نام مورد نظر، استاد می گوید: «بَتبر» (یعنی بزن) و کمربند را از دستش رها می کند. بازیکنی که نام درست را گفته، کمربند را می گیرد و بازیکنان را که در حال فرار از او هستند، دنبال می کند تا با کمربند، محکم آنها را بزند. در این مدت استاد مرتب فریاد می زند: جو، جو، جو … تا زمانیکه استاد کلمۀ «جو» را تکرار می کند، همه همچنان در حال فرار کردن هستند، ولی هنگامی که بازیکنان به اندازۀ کافی از استاد دور شدند. ناگهان استاد فریاد می زند: گندم، گندم … بازیکنانی که تاکنون در حال فرار بودند، تغییر جهت داده و به تعقیب فردی که آنها را دنبال می کرد، می پردازند. این فرد بایدبه سرعت خود را به استاد رسانده و بگوید: «استاد سلام حیدری» که در غیر اینصورت او را گرفته و کتک مفصلی به او می زنند.
قزل ایاغ، 150 : 1379
فارس، ری، بازی ها، حسن کمال
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
اشیاء: یک عدد کمربند، یک لنگه کفش
گروه سنی: کودکان
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان دور هم گرد آمده، یکی استاد می شود و مرتباً فریاد می زند «حسن کمال» و بقیه نیز یکصدا می گویند: «کشکولک ما». چندین بار این کلمات با صدای بلند ردوبدل می شود تا داوطلبان دیگر هم هر کجا هستند، صدا را شنیده و به جمع بقیه بپیوندند. پس از جمع شدن، بازیکنان به صف شده و سر پا می نشینند. استاد چهار دست و پا در مقابل صف آنها حرکت می کند و به هر بازیکنی که می رسد، ایستاده و گوش خود را در کنار پای او قرار می دهد. این فریاد باید خیلی آهسته بلند شود طوری که رگ پایش صدا نکند (نشکند) اگر چنین بود استاد به سمت نفر بعدی می رود و به همین ترتیب عمل می کند. در این میان اگر بازیکنی هنگام برخاستن رگ پایش صدا بدهد. استاد یک پای او را خم کرده وبا کمربند می بندد و لنگه کفشی به او می دهد و او باید به صورت لی لی بقیۀ بازیکنان را که در حال فرار از او هستند دنبال کرده و لنگه کفش را به قصد زدن یکی از آنها رها کند. بازیکنی که لنگه کفش به او اصابت کند، پایش بسته میشود و به همان نحو عمل می کند. اگر لنگه کفش به کسی نخورد، تمام بازیکنان بر سر پرتاب کنندۀ کفش ریخته و او را کتک مفصلی می زنند و دوباره پایش را بسته و لنگه کفش را به دستش می دهند که بازی را ادامه دهد.
قزل ایاغ، 151 : 1379
فارس، ری، بازی ها، خاله رورو
نام دیگر بازی: خاله مو مو
تعداد: یک گروه
جنس: زنان
نقش ها: خاله رو، خاله، ماما
محل اجرا: فضای بسته
زمان اجرا: مجالس میهمانی، عروسی و ختنه سوران
گروه سنی: بزرگسالان
نحوه بازی: داستان زن جوان بارداری است که نه می داند چند ماه دارد و نه از پدر فرزندش خبری دارد. در این نمایش: زن جوان با زن گیس سفیدی به نام خاله رورو درد دل می کند. تا در زایمان او نزدیک می شود. آنگاه عقب ماما می فرستند و ماما می آید اما وقتی می فهمد پدر بچه حضور ندارد، از به دنیا آوردن بچه خودداری می کند، بالاخره راضی می شود و بچه را به دنیا می آورد. در روایت ری تمامی گفت و گوها که مثل سایر روایتها به شعر و همراه با ضرب و آهنگ و رقص است به لهجۀ نمایشهای سیاه بازی اجرا می شود که بر شیرینی نمایش می افزاید. در این لهجه مثلاً کلمه «رو رو» ( robrob ) «روب روب» گفته می شود و کلمۀ «چی چی» «سی سی» ( ) تلفظ می شود.
قزل ایاغ، 151 : 1379
فارس، ری، بازی ها، داج وال
تعداد: بیش از 5 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: یک عدد توپ
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: ابتدا دو دایره به فاصلۀ ده متر از یکدیگر و یک دایرۀ بزرگتر بین دو دایرۀ یاد شده می کشند. بازیکنان دو نفر از بین خود انتخاب می کنند که باید داخل دو دایرۀ کوچک قرار گیرند. بقیۀ بازیکنان نیز در دایرۀ وسط می ایستند. حال دو بازیکنی که در مقابل هم ایستاده اند، توپ را به نوبت، به قصد زدن افراد داخل دایرۀ بزرگتر رها می کنند. توپ به هر کدام از آنها اصابت کرد، از بازی کنار می رود. زمانی که تنها یک نفر در وسط باقی بماند، آن فرد برندۀ بازی خواهد بود. اگر هنگام پرتاب توپ، بازیکنان وسط «بل» بگیرند (توپ را در هوا بگیرند) به ازای هر بل یک نفر از افراد سوخته میتواند دوباره داخل دایره آمده و به بازی ادامه دهد.
قزل ایاغ، 153 : 1379
فارس، ری، بازی ها، دختره گریه می کنه
تعداد: یک گروه و یک نفر
جنس: هر دو
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان دست یکدیگر را گرفته و دور هم می نشینند. یکی از بازیکنان هم در وسط نشسته و شروع به گریه کردن می کند. بازیکنان خطاب به فرد وسط چنین می خوانند: «دختر اینجا نشسته، گریه می کنه، زاری می کنه، افتخار من، پرتقال من، یکیشو بزن، از برای من» در این موقع بازیکن وسط ناگهان بلند شده و به سینۀ یکی از بازیکنان می زند که در نتیجه، جای آن دو عوض می شود و دوباره بازی را از نو آغاز می کند.
قزل ایاغ، 153 : 1379
فارس، ری، بازی ها، دستمال آبی
نام دیگر بازی: شیرک دوش
تعداد: دو گروه
جنس: هر دو
محل اجرا: فضای باز
زمان اجرا: شب ها
نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند. به طریق «شیر یا خط» و یا «تر یا خشک» مشخص می کنند، کدام گروه باید پنهان شود. این گروه در تاریکی شب، در پیچ و خم کوچه ها خود را مخفی می کند. گروه دیگر در حالی که اشعاری را می خواند، به دنبال پیدا کردن آنها می رود. به محض اینکه این گروه به مخفیگاه های گروه اول نزدیک بشود، گروه اول برای آگاهی یاران خود فریاد می کشد: شیرک دوش ش ش ش، شیرک دووووش. گروه دوم با شنیدن «شیرک دوش» پا به فرار می گذارد. گروه اول که تا به حال مخفی بود به طرف آنها رفته و سعی می کند آنها را بگیرد. هر یک از افراد گروه اول که بتواند فردی از گروه دوم را بگیرد، سوار بر او شده و تا نقطۀ شروع بازی سواری می گیرد. در صورت تجدید بازی جای گروهها عوض خواهد شد.
قزل ایاغ، 154 : 1379
فارس، ری، بازی ها، دوز بازی
تعداد: 2 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: ریگ یا شی کوچک دیگر
محل اجرا: فضای بسته
نحوه بازی: هر یک از دو بازیکن دوازده ریگ یا شی کوچک دیگری مانند لوبیا را بر می دارند، طوری که رنگ شی مورد نظر هر یک با دیگری متفاوت باشد. بعد روی زمین یا کاغذ سه مربع داخل هم می کشند. آنگاه به نوبت هر باریک شی خود را در نقاط تقاطع خط ها می گذارند. بازیکنی که زودتر از دیگری بتواند، سده دانه از شی خود را در یک خط مستقیم قرار دهد برنده است.
قزل ایاغ، 155 : 1379
فارس، ری، بازی ها، ریگ بازی
تعداد: 2 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: ده عدد ریگ
گروه سنی: کودکان و خردسالان
محل اجرا: فضای بسته
نحوه بازی: هر کدام از بازیکنان پنج ریگ خود را در وسط می گذارند. یکی از آن دو همۀ ریگها را در مشت خود گرفته و آنها را حدود ده سانتیمتر به هوا پرتاب می کند. آنگاه دست خود را بر می گرداند تا به هنگام فرود آمدن سنگها با پشت دست ضربه ای به ریگها زده و آنها را روی زمین پخش نماید. بعد با انگشت خود خطی بین هر دو ریگ می کشد، طوری که ریگها تکان نخورند. سپس یکی از دو ریگ را با انگشت خود به طرف دیگری می غلتاند تا به آن بخورد، اگر اصابت کرد که برندۀ یک ریگ می گردد و همین کار را دوباره تکرار می کند. اگر هنگام خط کشیدن بین ریگها، ریگی تکان بخورد و یا هنگام به هم زدن دو ریگ، یکی از ریگ ها به ریگ سومی بخورد، بازیکن سوخته و دیگری بازی را شروع می کند و در پایان بازی هر یک از دو نفر که بیش از 5 ریگ خود برده باشد، به تعداد ریگهای اضافی به دیگری پشت دستی می زدند.
قزل ایاغ، 156 : 1379
فارس، ری، بازی ها، زوری
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
گروه سنی: کودکان
محل اجرا: فضای باز
زمان اجرا: روزهای سرد
نحوه بازی: عده ای از کودکان در کنار دیوار می ایستند، طوری که نفر اول در گوشه یا محل تقاطع دو دیوار قرار گیرد. آنگاه همگی به یکدیگر چسبیده و به طرف نفر اول فشار می آورند و این فشار را به تدریج آنقدر زیاد می کنند تا بالاخره یک نفر تحمل نکرده و از صف خارج می شود. این بازیکن به آخر صف می رود و مجدداَ شروع به فشار دادن به دیگران می کند تا بازیکن دیگری از صف خارج شود. این بازی را در روزهای سرد انجام می دهند تا با فعالیت زیادی که در حین بازی می کنند، گرم شوند.
قزل ایاغ، 156 : 1379
فارس، ری، بازی ها، سنگ تق تقه
تعداد: بیش از 7 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: دو تکه سنگ
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم شده و یک نفر را به عنوان استاد انتخاب می کنند. استاد روی زمین نشسته و در مقابل خود دو تکه سنگ قرار می دهد. دو گروه بازیکن، در فاصله چند قدمی استاد در دو طرف او مقابل هم می ایستند، سپس با تر و خشک، گروه شروع کنندۀ بازی را مشخص می کنند. آن گاه یک نفر از این گروه نزد استاد آمده و سر خود را در دامن او می گذارد تا استاد چشمان او را محکم بگیرد. حال یک نفر از گروه مقابل خیلی آهسته به طرف سنگها آمده و سنگ رویی را دوسه بار به سنگ زیر می زند و دوباره به سر جای خود بر میگردد و هم صدا با یاران خود می گوید: «کی بود کی بود ما نبودیم!» در این هنگام بازیکنی که چشم گذاشته بود، باید سرش را بلند کرده و نام فردی را که سنگ ها را به هم زده بگوید. اگر درست گفته باشد خود و یارانش سوار بر افراد گروه مقابل شده و کولی می گیرند و در غیر اینصورت به گروه مقابل کولی خواهند داد. در تکرار بعدی بازی، فرد چشم گذار از گروه دیگر انتخاب خواهد شد.
قزل ایاغ، 158 : 1379
فارس، ری، بازی ها، سه پایه
نام دیگر بازی: حلو چهار سو (ری)
تعداد: 2 – 8 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: یک عدد طناب
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند و هر گروه یک نفر را به عنوان استاد معرفی می کند. دایره بزرگی به شعاع 3 – 4 متر با گچ یا زغال روی زمین می کشند. با شیر یا خط مشخص می کنند که کدام گروه می باید داخل دایره و کدام گروه خارج آن قرار بگیرد. افراد داخل، دورادور دایره و پشت به آن می ایستند. استاد این گروه، طنابی را در دست گرفته و از افراد خود محافظت می کند، زیرا بازیکنان خارج از دایره کوشش می کنند از خط دایره گذشته و سوار داخل خطی ها بشوند. اگر یکی از افراد خارج دایره، برای سوار شدن پای خود را داخل دایره بگذارد ولی استاد او را با طناب بزند، آن گروه (خارج) سوخته و جای دو گروه عوض می شود. گاهی بازیکنان خارج دایره، پشت خود استاد هم سوار می شوند و دیگر کسی نیست که از یاران او دفاع کند و افراد بیرون خط از فرصت استفاده کرده و سوار افراد داخل دایره می شوند و سواری می گیرند. استاد هم با وجود اینکه یک نفر سوار بر اوست با طناب به این طرف و آن طرف می رود تا به دیگران اجازه سوار شدن ندهد.
قزل ایاغ، 159 : 1379
فارس، ری، بازی ها، سه نفر کله ملوق
تعداد: 6 نفر
جنس: هر دو
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان دودستۀ سه نفری تشکیل میدهند و بعد با روش «شیر یا خط» گروه خم شونده و گروه پرنده را معین می کنند. گروه خم شونده به طریق پشک انداختن، از میان خود یک نفر را بر می گزیند. حال دو نفر بقیه در جهت عکس یکدیگر خم شده و از پشت به یکدیگر می چسبند و دست های خود را از بین دو پای خود عبور داده، از زیر دست یکدیگر را می گیرند. نفر سوم در مقابل پای آنها زانو زده و سر خود را از میان پای آنها رد کرده، در میان دست های قلاب شدۀ آنها قرار میدهد و پشت خود را طوری بالا می آورد که با پشت دو نفر دیگر یک پله را تشکیل دهد. حال سه نفر گروه دیگر، یک یک دویده، سرخود را روی پشت نفر سوم خم شده می گذارند و از روی دو نفر دیگر معلق می زنند. این کار آنقدر ادامه می دهند تا یک نفر از آنها بسوزد، یعنی نتواند معلق بزند. آنگاه جای دو گروه عوض می شود و سه نفری که معلق زده اند باید خم شوند. ولی ابتدا باید فرد بازنده سرخود را در میان پای آن دو نفر دیگر قرار دهد و بعد نوبت به معلق زدن بقیۀ افراد برسد.
قزل ایاغ، 161 : 1379
فارس، ری، بازی ها، شلاق بازی
تعداد: بیش از 6 نفر (دو گروه)
جنس: هر دو
اشیاء: کمربند (به تعداد بازیکنان یک گروه)
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و برای هر گروه یک استاد تعیین می کنند. دایره ای به شعاع حدود سه متر کشیده و به طریق «شیر یا خط» و یا «تر یا خشک» معین می کنند که کدام گروه خارج دایره و کدام یک داخل دایره قرار گیرد. آنگاه دو کمربند را به فاصلۀ دو سه متری از یکدیگر روی خط دایره گذاشته و کمربند سوم را استادگروه خارج دایره، به دست می گیرد. استاد این گروه، با کمربند خود ضرباتی پی درپی به کمربندهای روی خط دایره می زند و سعی می کند با این ضربات یک یک کمربندها را به بیرون خط دایره بکشاند و آنها را به یاران خود بدهد. اگر به هنگام ضربه زدن، کمربندها به داخل دایره برود و استاد هم برای خارج کردن کمربند پای خود را داخل دایره بگذارد، بازیکنان داخل دایره می توانند با پا ضربه ای به استاد بزنند که در نتیجۀ آن گروه خارج می سوزد و جای دو گروه عوض می شود. زمانی که استاد گروه خارج دایره موفق شد، کمربندهای روی دایره را بردارد و هر یک از یاران خود را صاحب یک کمربند کند، افراد داخل دایره را مورد حمله قرار دهند و با کمربند به قسمت پایین بدن آنها می زنند. افراد داخل هم سعی می کنند با پا به حمله کنندگان بزنند که در اینصورت جای دو گروه عوض می شود و در غیر اینصورت ساعت ها مجبورند ضربه های بیرونی ها را تحمل کرده و دم بر نیاورند.
قزل ایاغ، 161 : 1379
فارس، ری، بازی ها، شیر یا خط
تعداد: 2 نفر یا گروهی
جنس: هر دو
اشیاء: یک سکه پول
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: یکی از دو بازیکن سکه ای به دست گرفته و به دیگری می گوید : « بخوان ». دیگری خوانده و مثلاً می گوید «خواندم یک ریال، برو بالا» آنگاه نفر اول سکه ای را که پول متداول روز است روی انگشت سبابۀ خود گذاشته و با شست همین دست به زیر آن ضربه می زند، طوریکه پول چرخیده و به هوا پرتاب شود. در این موقع بازیکن دوم می گوید: مثلاً «شیر». اگر پول پس از افتادن به زمین ، به طرف «شیر» قرار گرفت. این بازیکن مقداری پولی را که قبلاً خوانده بودو به همان مقدار اضافی از نفر اول می گیرد و ضمناً امتیاز پول بالا انداختن هم به او تعلق می گیرد. اما اگر پول پس از به زمین افتادن به طرف «خط» بود، نفر دوم پول خود را باخته و نفر اول همچنان برای انداختن پول آماده میشود. اگر تعداد بازیکنان بیش از دو نفر باشد، زمانی که نفر اول برای بار دوم پول را بالا می اندازد، نفر سوم جلو آمده می خواند.
قزل ایاغ، 162 : 1379
فارس، ری، بازی ها، طاق یا جفت
تعداد: 2 نفر یا گروهی
جنس: هر دو
اشیاء: یک یا چند ریگ یا شی کوچک دیگر
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: در این بازی که بیشتر برد و باخت مورد نظر است، یکی از دو بازیکن تعدادی ریگ یا شی ریز دیگر را در مشت خود می گیرد و دو کف دست خود را روی هم گذاشته و آن اشیاء را در میان دستان خود تکان می دهد و یا دو دست خود را به پشت خود برده و آن اشیاء را در یکی از مشتهای خود قرار می دهد. آنگاه شست خود را مقابل بازیکن دوم گرفته و میگوید که طاق یا جفت . بازیکن دوم به میل خود یکی از دو کلمۀ طاق یا جفت را ادا می کند. سپس بازیکن اول مشت خود را باز کرده و تعداد اشیای مشت خود را می شمارد، اگر با گفتۀ بازیکن دوم مطابقت داشت که وی برنده است و در غیر اینصورت بازنده خواهد بود.
قزل ایاغ، 163 : 1379
فارس، ری، بازی ها، عرقچینک
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
اشیاء: یک چوب، یک عرقچین
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: ابتدا به شیوۀ پشک انداختن یک نفر را تعیین می کنند که خم شود. محلی را هم به نام «مره» مشخص می نمایند که بازیکنان باید از این محل پرش خود را انجام دهند. حال بازیکن تعیین شده خم می شود و درکار او چوبی که عرقچینی بر سر آن است، قرار می دهند. بازیکنان می باید به ترتیب از روی فرد خم شده بپرند، طوری که دست و پایشان به چوب و عرقچین نخورد. اگر بازیکنی به هنگام پرش باعث افتادن عرقچین شود، سوخته و باید خم شود و بازیکن قبلی، خود وارد صف شده و پرش می کند. زیاد شدن تدریجی فاصلۀ بین مره و فرد خم شونده ، از مقررات دیگر این بازی است که مانند بازی «جفتک چارکش» عمل می شود.
قزل ایاغ، 164 : 1379
فارس، ری، بازی ها، قایم باشک
تعداد: یک گروه و یک نفر
جنس: هر دو
گروه سنی: بزرگسالان
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان دایره وار می نشینند. یک نفر از آنها که معمولاً بزرگتر از همه است استاد شده و به روش «گاو، گوساله، فینگلی» بازنده را تعیین می کند، آنگاه استاد چشم بازنده را محکم گرفته و خطاب به دیگران می گوید: «قایم باشک آسه برو آسه بیا، که گر به شاخت نزنه، سر به سوراخت نز نه قایم باش». در مدتی که استاد این کلمات را ادا می کند، بازیکنان همگی خود را در جایی پنهان می کنند. سپس استاد چشم بازنده را باز کرده و با ذکر یک یک افراد، از چشم گذار می خواهد که محل پنهان شدن آنها را بگوید و بازیکنان راهم یک یک صدا می زند که در این سوال وجواب حضور داشته باشند. پس از اینکه نام همۀ افراد صدا زده شد ، چشم گذار می باید به کسانی که نتوانسته محل پنهان شدن آنها را درست حدس بزند، کولی بدهد . کولی دادن او هم به این ترتیب است که کولی گیرندگان یک یک به ترتیب سوار او شده و با دستان خود چشمان او را می بندند. آنگاه استاد انگشتان خود را جلوی چشم او گرفته و می گوید: «قیچی یا سوزن» (قیچی یعنی دو انگشت به صورت هفت، سوزن یعنی تنها یک انگشت). فرد چشم گذار باید، اجباراً یکی از دو کلمۀ قیچی و یا سوزن را بگوید. اگر درست بگوید، بازیکن سواره پایین می آید و اگر اشتباه کرده باشد باز هم از او سوال می شود و به این ترتیب یک یک برندگان از بازنده کولی می گیرند.
قزل ایاغ، 166 : 1379
فارس، ری، بازی ها، کبوتر بازی
تعداد: 2 نفر یا گروهی
جنس: پسران
اشیاء: تعدادی کبوتر
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: معمولاً کسانی که کبوتر نگهداری می کنند، گاه گاهی آنها را هوا کرده و از پرواز آنها لذت می برند و حرکات آنها را زیر نظر دارند. گاهی دو نفر کبوتر باز که با هم رقابت درند مسابقه می دهند، یعنی اگر کبوترهای یکدیگر را بگیرند پس نمی دهند. گاهی هم بر سر مدت زمان پرواز کبوترهایشان شرط بندی می کنند. کبوتر بازان برای شناسایی کبوترها خود اسامی خاصی که معمولاً به رنگ آنها بستگی دارد، انتخاب می کنند مانند: طوقی، دم سیاه، سینه دم سیاه، ابلق ، کله دار، چتری و … .
قزل ایاغ، 168 : 1379
فارس، ری، بازی ها، کلاه بر دونک
تعداد: دو گروه
جنس: هر دو
اشیاء: کلاه (به تعداد یک گروه)
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند و هر یک برای خود استادی انتخاب می کنند. به شیوۀ «شیر یا خط» و یا «تر یا خشک» گروه داخل خط و خارج را تعیین می کنند. آنگاه دایره ای به شعاع حدود سه متر بر روی زمین می کشند و گروه داخل درون دایره و گروه دیگر در اطراف دایره جای می گیرند. گروه داخل که هر یک کلاهی بر سر دارند، دور هم می نشینند، به گونه ای که پشت آنها به طرف مرکز دایره و روی آنها به طرف خارج دایره باشد. این بازیکنان دو دست خود را روی زمین ستون می نمایند تا ضربات پای گروه مقابل را بهتر تحمل کنند. حال گروه خارج دایره از اطراف حملات خود را به افراد داخل دایره شروع و سعی می کنند که کلاه آنها را بردارند. این افراد به مجرد داشتن کلاه پا به فرار گذاشته و به طرف مرّه (نشن یا علامتی که قراردادی است) می دوند. اگر توانستند خود را به آنجا برسانند ، برنده می شوند و فاصلۀ بین مرّه و خط دایره را از گروه داخل دایره کولی می گیرند. اما اگر در بین راه توسط یاران داخل دایره گرفته شوند، بازی از نو آغاز و جای دو گروه عوض می شود . مقررات بازی حکم می کند که هنگام حملات افراد خارج دایره به قصد بردن کلاه، داخلی ها می توانند با لگد ازخود دفاع کنند و اگر لگد آنها به یکی از افراد مقابل بخورد، آنها می سوزند و جای دو گروه نیز عوض می شود.
قزل ایاغ، 170 : 1379
فارس، ری، بازی ها، گردو بازی
تعداد: 2 نفر یا گروهی
جنس: هر دو
اشیاء: یک یا دو گردو (به تعداد بازیکنان)
محل اجرا : فضای باز
نحوه بازی: هر یک از بازیکنان به فاصله های دو تا سه قدمی از یکدیگر یا دو گردو به نام «جفت» می کارند. آنگاه به شیوۀ «پشک» یا «شیر یا خط» نفر اول و دوم و یا چندم بازی را معین می کنند. اولین بازیکن که «پیش» نامیده می شود. در دوتا سه قدمی اولین جفت سرپایی نشسته و گردویی ساییده و گرد به نام «تیره» را روی زمین می گذارد و با دو انگشت سبابۀ دو دست، ضربه ای به تیره زده، آن را به قصد خوردن به جفتها رها می کند. تیره به هر تعداد جفت که بخورد، آنها از آن دو خواهند شد و چون ممکن است تیره به هنگام رها شدن به چند جفت و یا تیره های دیگر بخورد، قبل از ضربه زدن می گوید: «حلال از جفت و تیره، زیرا اگر حلال نگوید و تیره به دو جفت بخورد، جفت دوم از آن او خواهد شد. بازیکن اول بازی خود را ادامه می دهد تا جایی که دیگر نتواند جفت و یا تیره ای را بزند. سپس نفر دوم و به همین ترتیب تا آخرین نفر بازی را ادامه می دهند تا بار دیگر نوبت به نفر اول برسد. در دفعات بعد شروع بازی از نقطه ایست که تیرۀ آنها در دفعۀ قبل ایستاده بود. تیرۀ هر بازیکنی که به جفتی بخورد، جفت از آن او خواهد بود ولی اگر تیره ای به تیرۀ دیگر بخورد، ضربه زننده یک گردو خواهد گرفت. اگر بازیکنی در حین بازی، یک یا چند جفت نصیبش شده باشد، ولی تیره اش زده شود باید تمام جفتهایش را به اضافۀ یک گردو «قلق» نامیده میشود، پس بدهد. بازی تا زمانی که دیگر گردویی روی زمین نباشد، ادامه خواهد یافت.
قزل ایاغ، 171 : 1379
فارس، ری، بازی ها، گرگم به هوا
تعداد: یک گروه و یک نفر
جنس: هر دو
گروه سنی: کودکان
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: یکی را به عنوان گرگ انتخاب می کنند و چند محل را که کمی از سطح زمین بلند تر است به عنوان «هوا» انتخاب می کنند. گرگ شروع به تعقیب دونده ها میکند هرگاه بتواند دستش را به پشت یکی از بازیکنان بزند آن بازیکن گرگ می شود و گرگ به جای او وارد بازی می شود. هرگاه بازیکنی خود را به «هوا» برساند گرگ دیگر نمی تواند او را بزند. بازیکنان معمولاً برای آنکه گرگ را گیج کنند، سروصدای زیادی راه می اندازند و شعرهایی را می خوانند.
قزل ایاغ، 173 : 1379
فارس، ری، بازی ها، گوش فی تی لک
نام دیگر بازی: گوش پیچونک
تعداد: یک گروه و یک نفر
جنس: هر دو
اشیاء: یک گردو، یک بادام یا سکه
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: یکی از بازیکنان شی را به دور دست پرتاب می کند. سایر بازیکنان هجوم می برند تا آن را بر دارند. هر کس آن را برداشت اگر بتواند خود را از دست سایرین خلاص کند و به پرتاب کنندۀ شی برساند و دست به او بزند برنده است. ولی معمولاً سایر بازیکنان راه او را می بندند و گوش او را می گیرند و می پیچانند تا او شی را رها کند. به همین ترتیب هر کس شی را به دست آورد با او همین کار را می کنند. گاه بازیکنی شی را بر می دارد و مسافتی می دود و کسی به او نمی رسد. در اینجا بازی دوباره تکرار می شود.
قزل ایاغ، 173 : 1379
فارس، ری، بازی ها، لبو داغه لبو
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
اشیاء: یک قطعه سنگ که لبو خوانده می شود.
نقش ها: اوستا، سگ، لبو فروش
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی : یک نفر استاد و یک نفر سگ می شود. بازیکنان دیگر دور این دو حلقه می زنند و دستهای یکدیگر را می گیرند. یک نفر هم لبو فروش می شود و سنگی را روی سر خود می گذارد و فریاد می زند: «لبوی داغه لبو». استاد او را به داخل دایره دعوت می کند و قیمت لبو را از او می پرسد .او نرخ را خیلی بالا می گوید. استاد چانه می زند تا قیمت یک من آن را به یک ارزن (یعنی صفر) می رساند. سپس لبو فروش به دنبال جایی می گردد که لبوهایش را برای فروش بگذارد. استاد جایی را به او پیشنهاد می کند. کسی که نقش سگ را بازی می کند. باید یک پایش را بالا بگیرد و دور و بر لبویی بگردد . به محض آنکه لبویی، لبویش را در جایی به زمین بگذارد، سگ باید ان را بردارد و فرار کند. در این حال بازیکنانی که حلقه زده اند دستهایشان را رها می کنند و به دنبال سگ می دوند. وقتی او را بگیرند، قدری کتکش می زنند و لبو را ازاو پس گرفته به لبو فروش می دهند و بازی دوباره آغاز می شود.
قزل ایاغ، 174 : 1379
فارس، ری، بازی ها، لَپّر لَپّر
تعداد : یک گروه
جنس: هر دو
اشیاء: تعدادی سنگ گرد و صاف
گروه سنی: کودکان
محل اجرا: فضای بسته
نحوه بازی: ابتدا به قید قرعه نفر اول مشخص می شود. سپس او سنگ خود را که لَپر خوانده می شود . به فاصلۀ چهار، پنج متری پرتاب می کند. نفر بعدی باید سعی کند با پرتاب لپر خود ، لپر نفر اول را بزند. اگر موفق شد، از محلی که ایستاده تا محل لپر از نفر اول کولی می گیرد. اگر موفق نشد، نفر بعدی اقدام به پرتاب لپر خود می کند. نفر بعدی اگر موفق شد و کولی گرفت حق دارد سنگ نفر اول را هم بزند و از او هم کولی بگیرد. در این شکل بازی سنگ باید پرتاب شود، ولی نوع دیگری هم هست که در آن سنگ را روی زمین سُر می دهند. بنابراین لازم است سنگ صیقلی و گرد باشد.
قزل ایاغ، 174 : 1379
فارس، ری، بازی ها، لیس پس لیس
تعداد: یک گروه
جنس: هر دو
اشیاء: تعدادی سکه
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: سکه را که از سایر سکه ها مشخص باشد انتخاب می کنند و آن را لیس می خوانند نفر اول لیس را به فاصلۀ چهار پنج متری می اندازد. سپس سعی می کند سکۀ خودش را هم به نزدیکی آن پرتاب کند. سایر بازیکنان به ترتیب سکه های خود را به نزدیکی لیس می اندازند. هر کس که سکه اش از همۀ سکه ها به لیس نزدیکتر بود برنده است و بر طبق قرار از سایر بازیکنان مقداری پول می گیرد. هر کس سکه اش را به لیس بزند بدون اندازه گیری برنده خواهد بود.
قزل ایاغ، 175 : 1379
فارس، ری، بازی ها، لی لی
تعداد: دو نفر یا گروهی
جنس: هر دو
گروه سنی: کودکان
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان بین خود شرط بندی می کنند که کدام یک بیشتر می تواند لی لی کند و بازی را بدین ترتیب شروع می کنند که بازیکنان از نقطۀ مشخصی در طول مسافت مشخصی لی لی می کنند، یعنی یک پا را بلند کرده و با پای دیگر به صورت پرش حرکت می کنند. اولین نفری که نتواند تعادل خود را حفظ کرده و پایش را روی زمین بگذارد، بازنده است و برنده کسی است که مسافت بیشتری را بپیماید.
قزل ایاغ، 176 : 1379
فارس، ری، بازی ها، مداد بازی
تعداد: 2 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: تعدادی مداد ( 2 – 6 سانتیمتر )
گروه سنی: کودکان
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: اولین بازیکن مداد خود را در چند قدمی می اندازد و نفر دوم مداد خود را به قصد زدن به مداد اولی پرتاب می کند. اگر به آن اصابت کرد برنده است و در غیر اینصورت نفر اول بازی را به قصد زدن به مداد او ادامه میدهد. در این بازی هر ضربه را یک «چول» می نامند و در آغاز بازی هر کس قید می کند که مدادش چند چونه است. مثلاً اگر بر دو باخت در هر نوبت مدادی است حدود دو سانتیمتر، اگر مداد بازیکنی شش سانتیمتر باشد، این مداد پس از سه بار ضربه زدن به آن برده می شود.
قزل ایاغ، 177 : 1379
فارس، ری، بازی ها، مَلمَلی گو
تعداد: دو گروه ( بیش از 10 نفر )
جنس: هر دو
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: بازیکنان ابتدا از بین خود دو نفر استاد انتخاب می کنند. هر استاد برای خودش یارگیری می کند که در نتیجه کل بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند. آنگاه به شیوۀ «شیر یا خط» و یا «تر یا خشک» تعیین می کنند که کدام گروه روی خط دایره بایستند (گروه اول) و کدام گروه روی آنها سوار شوند (گروه دوم) هنگامی که همۀ افراد گروه دوم، روی افراد گروه اول سوار شدند. استاد از کول یار خود پایین آمده و در حالی که یک نفس زو می کشد، دور دایره می دود و دوباره به جای اول خود برگشته و سوار می شود. سپس نوبت به نفر بعدی می رسد که همین کار را انجام دهد. این کار آنقدر ادامه می یابد تا یکی از بازیکنان موفق به انجام آن نشود که در این صورت سواره ها پیاده می شوند و جای دو گروه عوض می شود.
قزل ایاغ، 177 : 1379
فارس، ری، بازی ها، وجبی
تعداد: 2 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: چند مداد
گروه سنی: خردسالان
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: نوعی مداد بازی است به این ترتیب که اولین نفر مداد خود را در فاصلۀ چهار یا پنج متری از محل ایستادن خود پرتاب می کند. آنگاه نفر دوم هم مداد خود را پرتاب می کند. اگر فاصلۀ دو مداد از یکدیگر یک وجب یا کمتر باشد، نفر دوم مداد نفر اول را برده و در غیر اینصورت دوباره نوبت به نفر اول می رسد که مداد دیگری به نزدیک مداد نفر دوم بیندازد. این بار هم همان قانون صادق است که اگر فاصلۀ مداد نفر اول از مداد نفر دوم یک وجب یا کمتر باشد، نفر اول برندۀ مداد نفر دوم خواهد بود.
قزل ایاغ، 180 : 1379
فارس، ری، بازی ها، هر کاری کونک
تعداد: بیش از 3 نفر
جنس: هر دو
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: ابتدا بازیکنان یک نفر را به عنوان استاد از بین خود انتخاب می کنند. آنگاه استاد در جلو و بقیه به دنبالش در یک صف حرکت می کنند. بازیکنان بی اراده به هر سمتی که استاد می رود، تغییر جهت می دهند و هر کاری را که او انجام می دهد، همگی ملزم به انجام آن هستند و همگی باید از او اطاعت کنند. به طور مثال اگر استاد شاخه ای از درختی را بشکند، همه مجبور هستند شاخه ای از آن درخت را بشکنند و یا اگر دست به زیر کلاه شخصی بزند، همه می باید دستی به زیر کلاه او بزنند. معمولاً کارهای این بازی با سرعت و چالاکی خاصی انجام می شود و اغلب کارها جنبۀ تخریبی دارد.
قزل ایاغ، 181 : 1379
فارس، ری، بازی ها، هستۀ خرما بازی
تعداد: 2 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: تعدادی هستۀ خرما
گروه سنی: کودکان
محل اجرا: فضای باز
نحوه بازی: این بازی به صورت برد و باخت بین کودکان انجام می گیرد به این ترتیب که دو بازیکن در مقابل یکدیگر نشسته و هر یک مشتی خرما در دست می گیرند. آنگاه هر کدام یک عدد هسته خرمای لیس (هسته خرمایی که سمت شکاف دار آن را با انداختن آب دهان روی قطعه سنگی آنقدر می سایند تا پوستۀ خارجی آن ساییده شده و مادۀ سخت شیشه ای رنگ داخل آن نمایان گردد). را نیز در دست گرفته و با هم روی زمین می اندازند. بازیکنی که پشت صاف و منحنی هسته خرمایش بالا باشد، برندۀ بازی است و هسته خرمای حریف، متعلق به او می شود و اگر شکاف هسته خرما بالا بود، بازنده یک عدد هستۀ خرماست. در صورتی که هر دو دستۀ خرما یکسان روی زمین بیفتد، برای تعیین بازنده و برنده ، مجدداً خرماها را روی زمین می اندازند.
قزل ایاغ، 181 : 1379
فارس، ری، بازی ها، یک دوک
تعداد: 4 – 5 نفر
جنس: هر دو
اشیاء: یک پاره آجر به اندازه و شکل تخم مرغ (دوک)، پاره آجر (لپر ) به تعداد بازیکنان
محل اجرا : فضای باز
نحوه بازی: پاره آجری را که به شکل و اندازه تخم مرغ است روی زمین قرار می دهند و در فاصله چهار یا پنج قدمی آن خطی می کشند. آنگاه به شیوۀ «تر یا خشک» نوبت بازیکنان را مشخص می کنند. اولین بازیکن لپر خود را برداشته و به قصد زدن به توپ پرتاب می کند. اگر لپر به دوک بخورد و آن را از جایی که قرار داشته است حرکت بدهد، مسافتی را که دوک حرکت کرده با کف پا، پی می کنند و دوباره دوک را سر جای اولش قرار می دهند. آنگاه نفرهای بعد نیز به همین ترتیب عمل می کنند و بار دیگر نوبت به نفر اول می رسد. در دور بعدی، نفر اول باید لپر خود را به یک یک لپرها زده و سپس آن را به طرف دوک پرت کند. این کار باید بدون سوختن انجام شود که در غیر اینصورت نوبت به نفر بعدی می رسد. پس از اینکه یک یا دو دور بازی را انجام دادند ، فردی که در شمارش حرکت دوک، رقم بیشتری را نصیب خود کرده باشد، برنده شده و یک دور هم لپر خود را به همۀ لپرها می زند و بازیش تمام شده و به کنار می رود. دیگران بازی را شروع می کنند، شمارش حرکت دوک از نو آغاز میشود و برنده های قبلی از بین می رود. بازی را به همان ترتیب ادامه میدهند تا در هر دور یک نفراز بازی کنار برود. آخرین نفری که باقی می ماند بازنده بازی است. پس از تعیین بازنده لپر را چون دیواری کنار هم می چینند. فرد اول برنده دوک را با شست پای برهنۀ خود گرفته و با قدرت هر چه بیشتر به طرف لپرها پرتاب می کند. فرد بازنده دوک را برداشته و به سمت لپرها پرتاب میکند. اگر دوک به یکی از لپرها خورده و آن را از حالت ایستادگی خارج کند، نوبت به فرد دوم برنده میرسد که او نیز مانند فرد اول برنده عمل می کند. ولی اگر دوک باز به لپر نخورد، فرد اول برنده عقب رفته و از بازنده دور میشود بازنده می دود و سعی می کند دست خود را به او بزند و از همان جا باید او را کول کرده و تا محل لپرها بیاورد. آنگاه نوبت به نفر بعدی برنده میرسد و به همین ترتیب بازنده در مقابل یک یک برنده ها قرار می گیرد. گاهی آنها را کول می کند و گاهی آنها را کنار می گذارد.
قزل ایاغ، 184 : 1379
تهران،بزرگراه شهید چمران بلواردانشجو،دانشگاه شهید بهشتی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی
طراحی شده با افتخار توسط آژانس توسعه کسب و کار پرواز
