فارس، یزد، آثار تاریخی، بازارها

فارس، یزد، آثار تاریخی، بازارها

فرق اساسی بازار و بازارچه عبارت است از این که، بازار در مرکز اصلی شهر ساخته می شد و محل کسب و کار تجار بود و کاروانسراها در آن قرار داشت. ولی بازارچه مربوط به هر محله و مرکب بود از چند دکان از قبیل قصابی و نانوایی و بقالی و سبزی فروشی، و طبعاً برای رفع احتیاجات معمولی ساکنان محل ایجاد می شده است. و این است صورت بازارهای مهم شهر و بازارچه هایی که اثری در آنها دیده شده است:

1- بازار افشاره ساخته شده به اهتمام حاجی محمدصادق افشار،

2- بازار بزارها،

3- بازار پنجه علی (ذکر پنجه علی نخستین بار در وقفنامه مصلی دیده می شود)،

4- بازار تبریزی ها،

5- بازار جعفرخان،

6- بازار حاجی قنبر(قدیمی ترین بازار یزد و از قرن نهم هجری است)،

7- بازارخان (از تأسیسات محمدخان والی که دوبار حاکم یزد شد. یکبار میان سال های 87-1280 و بار دیگر میان سال های (97-1293)،

8- بازار خانم آقا،

9- بازار زرگرها،

10- بازار شاهی،

11- بازار صدری،

12- بازار صرّاف ها،

13- بازار علاقه بندها (از بازار علاقه بندان در جامع مفیدی یاد و بنای آن به میرزا عبدالله پسر میرزا سلمان جابری نسبت داده شده است)،

14- بازار محمدعلی خان،

15- بازار مسگرها،

16- بازار مشیر (از تأسیسات میرزا فتح الله خان مشیرالممالک)،

17- بازار ملا اسمعیل،

18- بازار نو (این بازار در عصر صفوی دایر بوده و در جامع مفیدی فحن « محله بازار نو» از آن نام رفته است. در جامع جعفری هم ذکر آن استطراواً آمده و محل آن نزدیک چهار سوق ذکر شده است،

19- بازار هاشم خان.

افشار  766- 765 : 1374

فارس، یزد، آثار تاریخی، بازار یزد                     

مجموعۀ بازار تاریخی یزد از دورۀ تیموری تا دورۀ اخیر شکل گرفته است و مشتمل بر پانزده بازار بزرگ و کوچک، سراها، تیمچه ها، مسجد، مدرسه، حسینیه، حمام و میدان است. مجموعۀ بازار در بافت قدیمی شهر واقع شده  است. بازار حاجی قنبر، بازار خان، . . . از بخش های مهم و جالب توجه مجموعه هستند.

افشار سیستانی، ج2: 1354

فارس، یزد، آثار تاریخی، قیصریه

قیصریه قسمتی است از بازار و دو کاروانسرا در آن قرار دارد. قیصریه میان میدان خان و مدرسه خان واقع و از بناهای خان بزرگ (محمدتقی خان) است. در آن دو دسته دکان که بیست و هشت تاست ساخته شده و در دو دهنه آن دو در چوبی آلت کاری بزرگ خوش طرح نصب شده است. عواید قیصریه وقف بر مدرسه خان است. لوحه سنگی تاریخ مربوط به قیصریه (به اندازه 84 × 140سانتی متر) رو به روی در شرقی آن و بر دیوار دست چپ مدخل مدرسه خان نصب شده است.

افشار 764 – 762 : 1374