قوم بلوچ، معیشت

بلوچ، دامداری، مهلاک

دستیار چوپان “مهلاک” نامیده می شود و در چرای شب های دام، چوپان را یاری می دهد و روزها چرای دام های کوچک را عهده دار است. مهلاک از چوپان ده-یک می برد، و صاحبان دام، هر یک، یک یا دو بزغاله به عنوان دستمزد به او می دهند. به هنگام چرا معمولاً چوپان جلودار و مهلاک دنبال گله میرود. حمل آب و پخت و پز نان چوپان به عهده مهلاک است و یوارچارین یعنی چرای عصر دام، از وظایف مهلک یا ارباب است.

افشار، 152-151: 1370

بلوچ، دامداری، سهم چوپان

چوپان فقط از تولید سهم می برد و سهم او ده-یک از زایش و تولید سالانه پشم، مو و کُرک است. هزینه خوراک، لباس و پیش مزد که در شروع کار مبلغی بر مبنای توافق طرفین و مهارت چوپان به وی پرداخت می شود. مزد چوپان بدین ترتیب انتخاب می شود: در بهار هنگامی که بزغاله ها را از شیر گرفتند، دام را می شمارند و یک دهم سهم چوپان است. شمار دام هر گله بسته به سال دارد که “ترسال” یا “خشکسال” باشد، بین 300-200 سردام تغییر می کند.

افشار، 151: 1371